Nộm (gỏi) đu đủ kiểu Thái – Som Tum Thai

Chào cả nhà,

Nghe đồn lại sắp tới có dịp nghỉ lễ lớn ở Việt Nam, bà con lại nô nức chuẩn bị đi “nghỉ dưỡng” :X Thấy nhiều người đã rục rịch đi trước vì sợ đúng đợt sẽ đông quá tải. Kể ra nghĩ cũng thèm được đi chơi phết cả nhà ạ. Lâu lắm rồi cũng không có dịp đi chơi dù xa hay gần. Đợt nghỉ đông năm ngoái cũng ngồi nhà vì chồng tớ bận quá. Ấy thế mà tớ cũng thấy bình thường. Thỉnh thoảng nghĩ thèm đổi gió tí chứ không phải là vấn đề lớn. Có lẽ vì tớ tìm thấy niềm vui trong món ăn mình nấu chăng? Bởi mỗi lần nấu, khám phá ra một món ăn mới không chỉ của Việt Nam mà của cả Thái hay Hàn Quốc etc. tớ đều cảm thấy như mình được tới chính nơi đó rồi.

Và bài viết này dành cho những ai có sở thích đi du lịch có và chưa có điều kiện để đi, tự khám phá xem khả năng nấu nướng của mình sẽ tạo ra những cảm giác mới lạ tới nhường nào qua một món ăn rất Thái. Đó là món Nộm đu đủ kiểu Thái (Green Papaya salad) và tên tiếng Thái là: Som Tum Thai. “Som” đọc là “sôm” có nghĩa là chua. “Tum” đọc là “tằm” có nghĩa là giã – Đây chính là kĩ thuật để làm được món som tum ngon đúng chất. Bạn phải dùng chày và cối giã các nguyên liệu thì mới ngon. “Thai” đọc kiểu tiếng Thái là “Thài” nhưng có nghĩa là của Thái. Tựu chung thì cái tên Som Tum Thai có nghĩa là món sa lát trộn chua kiểu Thái.

Sum Tum Thai – Nộm đu đủ kiểu Thái siêu hấp dẫn

Tại sạo lại có sự phân biết giữa kiểu Thái như vậy? Thật ra mỗi đất nước trong khu vực đông nam á của mình đều có một loại sa lát đu đủ riêng. Việt Nam mình thì tớ đã giới thiệu hai cách làm nộm (kiểu Bắc) có thể dùng thịt bò khô hoặc không. Thái lan thì có loại sa lát Som Tum này và người Lào cũng có một loại sa lát đu đủ tương tự gọi là Tam maak hoong hoặc Som Tum Lao. Trong thời gian ở Thái thì tớ còn biết thêm một loại som tum nữa là gọi là “som tum pbooh”. “Pbooh” đọc là “pù”, có nghĩa là cua muối. Loại sôm tum này cho thêm cua muối vào nên thơm hơn và có mùi vị khác Som Tum Thai một chút.

Món som tum Thai nay có đủ các hương vị: chua (từ chanh), ngọt (từ đường thốt nốt – palm sugar), cay (từ ớt), mặn (từ mắm), và thơm của tôm khô. Món ăn đưa ra đẹp mắt, hấp dẫn và đầy mùi vị với rất nhiều nguyên liệu. Làm món này không khó nhưng khâu chuẩn bị hơi lâu một chút. Thường khi đi ăn ở ngoài, khi nào gọi món thì người đầu bếp mới bắt đầu giã và chỉ mất vài phút là hoàn thành xong đĩa Som Tum nhưng các nguyên liệu đều được chuẩn bị trước.

Som Tum Thai có đầy đủ các hương vị của cuộc sống

Một điều nữa tớ rất thích là khi thử tập làm Som Tum Thai, tớ đã học được cách xử lý đu đủ sao cho thành sợi nhỏ mà không hề tốn công. Tất nhiên bạn có thể dùng dao bào nhưng cách truyền thống như của người Thái làm là băm dọc quả đủ đủ để tạo thành đường nhỏ, rồi thái mỏng miếng đủ đủ đó ra thì sẽ thành được những sợi nhỏ. Làm như vậy, đu đủ vẫn cực nhỏ mà vẫn giữ được độ giòn, chứ không nát. Lần tới làm nộm đu đủ kiểu Việt Nam tớ cũng sẽ học theo cách này. Trông có vẻ khó nhưng lúc làm thì dễ tới không ngờ hehe…

1. Nguyên liệu:

• Khoảng 1 ½ cup đu đủ thái sợi nhỏ (khoảng ½ quả đủ đủ xanh nhỏ)
• ½ cup đậu đũa, bẻ miếng dài chừng 3 đốt ngón tay (ai không có đậu đũa thì dùng đậu cô-ve bình thường cũng được)
• 2 nhánh tỏi
• 2 quả ớt đỏ (Ớt của tớ khá cay nên tớ thấy thế là vừa, tới đây cả nhà có thể tự điều chỉnh theo khẩu vị cay của mình nhé)
• 1/3 cup lạc, rang sẵn bóc vỏ
• 1/3 cup tôm khô (dried shrimp)
• 1 quả cà chua (thường thì họ dùng cà chua bi nhưng tớ không có nên thay bằng cà chua lớn bình thường. Nếu ai có thì dùng khoảng ½ cup cà chua bi)
• 3 Tablespoon nước đường thốt nốt (Palm sugar) (Cho 1/2 cup đường thốt nốt và ¼ cup nước vào nồi đun cho đường tan thì tạo thành nước đường thốt nốt, để nguội. Ai không có đường thốt nốt dùng đường trắng cũng được)
• 3 Tablespoon nước cốt chanh tươi (nhớ giữ cả vỏ chanh lại nhé)
• 2 ½ Tablespoon mắm Thái (loại mắm đấy thơm và hơi mặn) (Không có thì cứ sử dụng loai mắm cả nhà thường dùng)
• Dụng cụ cần có: chày và cối (mortar and pestle) (Lưu ý: Sử dụng chày và cối thì gia vị sẽ quện mà không bị băm nhỏ quá. Nếu ai không có thì có thể dùng máy food processor để xay toàn bộ các gia vị rồi mới trộn với các thành phần rau)

2. Cách làm:

• Đầu tiên, gọt đủ đủ rồi rửa sạch. Dùng dao băm dọc theo quả đu đủ thành các đường song song như trong hình. Sau đó thái một lát mỏng là sẽ được những sợi đủ đủ thái nhỏ mà vẫn rất đều. Lưu ý: nên đặt quả đu đủ lên thớt khi bạn làm chưa quen để tránh nguy hiểm băm vào tay nhé cả nhà.
  

  Cách “băm” đủ đủ thành sợi nhỏ rất hay

• Làm sạch, chuẩn bị sẵn các nguyên liệu:
  • Tôm khô ngâm khoảng 30 phút cho nở, rửa sạch rồi để ráo
  • Tỏi bóc sẵn
  • Đậu đũa (Đậu cô-ve) bóc và rửa sách, ngắt miếng để ráo
  • Cà chua bổ quả cau miếng vừa ăn (Nếu dùng cà chua bi thì bổ đôi)
  • Lạc rang sẵn, bóc vỏ
  • Pha nước đường với mắm vào cùng một cái bát con
    

    Chuẩn bị các nguyên liệu làm Som Tum Thai sẵn sàng

• Như vậy mọi thứ đã sẵn sàng và bắt đầu chuẩn bị “giã” som tum thôi cả nhà ơi:
  • Đầu tiên cho ớt và tỏi vào cối, giã nhuyễn. Lưu ý: nhớ che tay lại để ớt không bắn vào mắt nhé cả nhà.
    

    Giã ớt và tỏi nhuyễn

  • Tiếp đến cho tôm khô vào giã tương đối nhuyễn. Tớ vẫn thích khi ăn có thể gắp được vài con tôm nên không giã nhuyễn quá. Đổ mắm và nước đường, nước chanh vào và giã nhẹ để cho gia vị hòa quện. Tớ bỏ nguyên miếng chanh và giã cùng trong bước này vì vỏ chanh cũng có tinh dầu rất thơm. Tớ cho 1/3 chỗ lạc vào giã lúc này để cho tinh dầu lạc cũng thấm ra ngoài. Nêm nếm lại gia vị cho vừa miếng. Cả nhà nếm thì sẽ thấy rất đậm đà các vị: chua, cay, ngọt và mặn.
    

    Giã tôm khô và các gia vị hòa quện với nhau

Lưu ý: Với hai bước đầu tiên nếu ai không có chày cối thì có thể dùng máy xay để xay các gia vị trên với nhau theo thứ tự đó. Sau đó đổ gia vị đó ra bát và trộn tay các nguyên liệu còn lại cũng được nhé.

• Tiếp đến cho đậu đũa (đậu cô-ve) vào giã nhẹ cho thấm gia vị.
• Cho toàn bộ chỗ đu đủ xanh vào và tiếp tục dùng cối giã. Một tay giã, một tay lấy thìa vừa đảo vừa giã nhẹ nhàng cho tất cả thấm gia vị là được. Không cần giã mạnh quá sẽ nát đu đủ nhé cả nhà. Lưu ý: Vì cối của nhà tớ bé quá nên tớ chuyển bước tiếp theo ra một cái chậu nhôm để giã tiếp.
  

  Giã đậu đũa (đậu cô-ve) và đu đủ thái sợi cùng các gia vị cho hòa quện

• Cho cà chua vào vừa giã vừa đảo nhẹ vì cà chua rất dễ nát cả nhà ạ.
• Cuối cùng cho 1/3 chỗ lạc vào giã trộn tiếp là xong. 1/3 chỗ lạc còn lại để rắc khi bày lên đĩa. Nêm nếm lại một lần nữa cho hợp khẩu vị.
  

  Cho cà chua và lạc vào giã là xong

• Đổ ra đĩa, bỏ miếng vỏ chanh đi vì nếu để lại lúc sau vỏ chanh sẽ làm món Som Tum Thai bị đắng. Rắc lạc lên phía trên.
  

  Tươi mát và mới là là món nộm đu đủ kiểu Thái – Som Tum Thai

Mời cà nhà tận hưởng sự tươi mát chỉ có trong món nộm đu đủ kiểu Thái – Som Tum Thai này. Tớ nhận thấy nguyên liệu làm món này cũng không quá cầu kì và khó kiếm nhưng những phương pháp nấu ăn học được ở mỗi nền ẩm thực khác nhau luôn làm tớ cảm thấy thú vị và rất bổ ích. Hi vọng sau bài này cả nhà sẽ biết cách thái đủ đủ sợi nhanh mà không cần dùng dao bào hay cách giã các gia vị để hòa quện với món nộm/ gỏi thật ngon và hấp dẫn.

Ăn Som Tum Thai – nhớ cái nóng nực của Bangkok

Tớ lại nhớ cái cảm giác giữa cái nóng nực của Bangkok, được gắp một miếng som tum ăn thấy mát ruột, đâu đấy là vị chanh chua tươi mát, vị ngọt, vị cay, mùi tôm khô thơm nức và cuối cùng là các loại rau thật tươi và thấm giá vị, thỉnh thoảng lại thấy vị bùi của lạc. Trời ơi, nghĩ tới mà đã muốn tứa nước miếng và muốn quay lại Bangkok quá. Tớ thì mỗi lần đi chợ châu Á mới có quả đu đủ xanh nên lúc nào cũng tranh thủ làm hết loại nộm đu đủ Việt tới món som tum Thai này :D