Bánh chưng “tốc hành”

Tết là phải có bánh chưng bánh tét, và bình thường hai năm nay tớ toàn đi mua. Một phần vì bận học chả có thời gian, một phần vì muốn chuẩn bị nguyên liệu cũng phải đi chợ từ sớm (cách thành phố chỗ tớ ở khoảng 2 tiếng rưỡi lái xe). Nói chung là lực bất tòng tâm nên chả bao giờ tớ nghĩ tới việc gói bánh chưng. Nhớ Tết năm ngoái, tớ cùng chị Việt Kiều chạy xe xuống chợ đêm 30 Tết, 9h chợ đóng cửa thì vào chạy vội mua được ít bánh chưng dù chẳng ngon nghẻ gì lắm. Chạy về tới nhà đã là 1h đêm. Sáng hôm sau lại tất tả dậy sớm chuẩn bị đồ nấu nướng làm party cho hội VN ở đây…

Ban đầu năm nay tớ còn nghĩ thôi chả có bánh chưng cũng không sao. Lỡ không đi chợ được thì ăn măng gà, với xôi giò là cũng ngon rồi ^^ Cuối tuần trước, chồng bảo tớ là hay em gói bánh chưng đi :D Tớ nghĩ cũng hay nhưng mà sợ không đủ đồ. Thế là vội lục trong tủ lạnh ra còn 1 miếng ba chỉ, gạo nếp, đậu xanh vì hôm nọ đi chợ vẫn còn, và may nhất là còn 1 gói lá chuối. Thật ra, từ bé tớ chưa bao giờ được gói bánh chưng vì bảo còn bé, tay chưa khỏe nên chỉ có bố tớ gói thôi. Công việc chính liên quan là ngồi rửa lá và lau lá. Mà hồi đó, mỗi lần phải làm công việc liên quan đến lá đó là tớ ghét lắm vì trời thì lạnh, cứ rửa đi rửa lại mấy lượt lá đến mệt. Giờ bói không nổi cái lá dong đẹp như vậy thì ngồi thèm ước. Tới lúc gói bánh thì tớ còn cảm thấy hứng thú vì bố tớ làm và chỉ cho cách cắt lá, cách xếp lá. Dù chưa được thực hiện lần nào nhưng mà giờ trong kí ức vẫn còn in đậm hình ảnh gói bánh như thế nào.

Bánh chưng cho Tết

Như trong bài hát có câu: “ Trông bánh chưng chờ trời sáng…” … Tức là thường luộc bánh chưng theo cách truyền thống thì sẽ mất 7, 8 tiếng đồng hồ. Trong thời gian đó phải trông để giữ cho lửa vừa để nước được liu riu và thiếu nước thì phải chêm nước nóng thêm vào.  Còn tớ giờ quyết định áp dụng cách luộc bánh “tốc hành” của nhà tớ ^^. Đó là cách luộc bánh chưng bằng nồi áp suất. Thời gian luộc giảm xuống còn ¼ hehe … Nhưng vì nồi bé nên mỗi lần luộc được có khoảng 3 cái. Lần này, tớ cũng không có nhiều nguyên vật liệu và nhất là không có lá đẹp nên chỉ gói khoảng 2,3 cái cho có không khí Tết. Dùng lá chuối gói đã khó hơn bình thường, lá chuối của tớ lại còn lá chuối đông lạnh nên càng mệt hơn. Tớ nhớ hồi xưa bố mẹ tớ thường dạy lá chuối luộc lên vừa sạch mà lại vừa dai hơn, dùng để gói giò rất ngon. Thế nên tớ quyết định luộc lá chuối trước khi gói bánh chưng nhưng có một điều là vì làm như thế nên màu bánh không được xanh đẹp như bánh ở nhà. Rồi tới màn lạt để buộc bánh, bói ra cũng không có mà dùng dây ni-lông luộc bánh lâu tớ cũng không muốn. Khổ, gói 2,3 cái bánh chưng mà trăm thứ phải lo. Nhưng tớ quyết tâm thử làm một lần trong đời và cảm thấy hồi hộp hân hoan lắm^^. Vì rằng, tớ sắp được gói bánh thật sự rồi, không còn là ngồi rửa, rồi lau lá và cắt lá cho bố nữa hehe

Gói bánh chưng cũng như gói một món quà, không khó chút nào. Kể cả phần nguyên liệu làm bánh chưng cũng không hề phức tạp nhưng mà để làm ra độ chục cái bánh chưng cùng một lúc, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu tới khâu gói bánh rồi luộc bánh, rồi nén bánh và… bóc bánh không hề nhanh gọn chút nào. Nhưng vì có rất nhiều khâu nhưng khâu nào cũng dễ nên ai cũng có thể giúp được. Ngoài ý nghĩa về mặt văn hóa trong ngày Tết, tớ thấy thật thú vị nếu cả gia đình quây quần cùng nhau chuẩn bị và làm thì thật là vui phải không mọi người. Với những người xa nhà như tớ, nếu cả hội cùng nhau làm thì có lẽ cũng thật vui. Ai cũng góp công góp sức mà lại còn học được rất nhiều điều.

Chính vì thế, trước khi gói bánh chưng tớ lên kế hoặc thứ 3 chuẩn bị nguyên liệu (gạo, đậu xanh, thịt, luộc lá), chiều thứ 4 gói rồi luộc. Dù là chỉ làm có chừng 2,3 cái bánh chưng xinh  nhưng tớ vẫn bảo với chồng tớ là tớ sẽ chuẩn bị mọi thứ trước nhưng tới lúc gói thì phải có chồng cùng làm vì tớ sợ cô đơn. Một mình lủi thủi làm gì cũng được nhưng một mình lủi thủi chuẩn bị nguyên liệu gói bánh, rồi tự ngồi gói, rồi tự ngồi luộc bánh… chắc tớ sẽ khóc mất…

1. Nguyên liệu: Chừng này nguyên liệu tớ gói được khoảng 3 cái bánh chưng có kích thước 15x15x5 cm và 1 cái nhỏ có kích thước 12x12x3 cm (phụ thuộc vào khuôn nhé mọi người)

• Nhân bánh: Tớ làm thế này phần thịt và đậu xanh có phần hơi dư nhưng mà nên chuẩn bị dư thì tốt hơn nhé
  • 1 lb thịt ba chỉ (400 – 500 grams) (hoặc tớ không có đủ nên trộn một chút thịt vai vào nhưng dùng thịt ba chỉ bánh chưng thơm hơn và mỡ khi đun thấm vào gạo và đỗ xanh làm cho bánh chưng không bị khô)
  • 4 cups gạo nếp tròn
  • 2 cups đậu xanh cà vỏ
  • Hành tím: 3 củ to (shallot)
  • Mắm, muối, tiêu
• 1 gói là chuối đông lạnh (Frozen banana leaves).
• Dây buộc bánh có thể là dây ni-lông hoặc tớ dùng chính dây từ lá chuối.
• Khuôn gói bánh: Tớ dùng hộp đựng thức ăn có kích thước 15x15x5 cm để gói. Bình thường theo truyền thống sẽ là khuôn phải thủng cả 2 mặt nhưng tớ không có nên thử làm theo cách này cũng rất nhanh gọn đấy ^^

2. Cách làm: Cả nhà nên chuẩn bị nhân và lá gói bánh từ hôm trước (để qua đêm). Tới hôm sau chỉ gói và luộc bánh. Nếu làm 2,3 cái như tớ làm thế này thì cũng rất gọn và nhanh đấy. Bánh chưng “tốc hành” mà :P

• Ngày 1 – Chuẩn bị nhân bánh:
  • Ngâm gạo nếp và đậu xanh riêng qua đêm. Sáng hôm sau đãi rửa lại cho sạch rồi để rổ cho ráo. Trộn gạo với 1 teaspoon muối, đậu xanh với ½ teaspoon muối. Lưu ý: Nhiều nơi đồ hoặc nấu đậu xanh chín lên rồi giã nhuyễn trước cũng được nhưng tớ thấy khi ninh bánh lâu thì đậu xanh cũng nhuyễn rồi nên nhà tớ thường gói đậu xanh sống. Ai thích làm kiểu kia thì chuẩn bị đậu xanh chín nhé.

Chuẩn bị gạo và đậu xanh để gói bánh

• Thịt cắt miếng dài chừng 10 cm và dầy chừng 1 cm. Ướp thịt với 1 Tablespoon mắm, 1 teaspoon muối, ½ teaspoon tiêu, hành khô băm nhuyễn. Cho vào tủ lạnh qua đêm.
• Lá chuối rửa sạch vài lần rồi cho vào nồi luộc chín. Vớt ra, để nguội, lau khô bằng khăn sạch hoặc paper towel. Vì tớ dùng loại lá chuối đông lạnh và không có nhiều nên tớ luộc lá chuối lên để đỡ rách. Ai có lá chuối tươi và nhiều thì không nên luộc lá vì màu bánh sẽ không được xanh bằng gói lá chuối tươi.

Chuẩn bị lá và thịt để gói bánh

• Ngày 2-  Gói bánh và luộc bánh:

a. Gói bánh:

• Cách gói bánh chưng muốn đẹp thật ra cũng giống như gói quà. Bạn xếp lá sao cho hình được vuông vức dựa vào khuôn nhưng cái lợi của việc gói bằng lá dong còn là ở những sống lá. Sống lá dong là thành bờ để làm cho hộp quà bánh chưng của chúng ta được vuông thành sắc cạnh,còn bằng lá chuối thì không hề có nên thôi, xấu hơn một tí cũng đành chịu hehe …
• Đầu tiên lấy một cây xiên thịt đo vào khuôn rồi bẻ để có độ dài bằng khuôn (Lưu ý: đo ở bên trong lòng khuôn nhé). Sau đó dùng que đó đo chiều rộng của lá chuối gấp đôi que đó. Mỗi bánh nếu có nhiều lá thì nên dùng 8 lá như vậy thì sẽ đảm bảo an toàn cho bánh. Như tớ không có nhiều nên có thể dùng 4 hoặc 6 lá, cộng thêm một số lá rách để lót vào thêm.

Đo khuôn để cắt lá gói bánh chưng

• Gập lá lại làm bốn thành hình vuông như hình dưới. Rồi mở lá ra và dựng 2 thành cạnh lá lên, 2 cạnh còn lại gập xuống tạo thành 1 hình vuông và chính là đáy khuôn (Lưu ý là tớ gập dọc lá). Gập phần đáy khuôn lại thành hình tam giác rồi đặt lá đó vào khuôn. Quan trọng nhất là lá đầu tiên gập đúng thì khi lật bánh lên, ta sẽ có hình rất đẹp. Xếp 4 góc bánh (hoặc không có nhiều lá thì tớ xếp 2 góc đối diện)

Cách xếp lá để tạo 4 góc cho bánh chưng

• Gập tương tự như trên nhưng gập lá ngang sống lá để đệm tiếp vào 2 góc còn lại vì lá chuối dễ rách nên khi xếp lá theo hướng dọc rồi ngang thì sẽ đỡ được cho nhau và lá đỡ rách. Đệm thêm lá nếu cảm thấy lá dễ rách.

Chêm thêm lá để ngang

• Tiếp đến là đổ nhân vào khuôn. Đầu tiên là khoảng 1 cup gạo rồi dùng tay nén gạo vào bốn góc cho đều. Tiếp đến đổ ½ cup đậu xanh vào giữa. Xếp khoảng 2 miếng thịt vào Rồi tiếp tục đổ ½ cup đậu xanh lên.

Đổ nhân vào khuôn bánh

• Cuối cùng là đổ 1 cup gạo lên trên rồi nén bánh thật chặt. Sau đó gói bánh lại như gói quà ý. Nếu lá chuối nhỏ không đủ thì chêm thêm 1 miếng là lên bề mặt nữa nhé. Vừa gói lại vừa ấn thật chặt. Vì khuôn bánh của tớ là hộp thủy tinh không thủng nên tớ phải xếp sẵn dây ở dưới rồi đổ bánh ra từ từ.

Gói bánh lại rồi nén và đổ bánh ra khỏi khuôn để buộc lại

• Sau đó nhanh tay buộc dây lại cho bánh chặt. Vì sợ lá chuối rất dễ rách và tớ cũng không có nhiều lá nên tớ bọc thêm 1 lớp giấy bạc bên ngoài cho chắc rồi buộc lại.

Buộc bánh chặt lại và thêm một lớp giấy bạc nữa cho chắc

• Hehe, thế là hoàn thành xong khâu gói bánh rồi đấy ^^ Gói chừng này tớ chỉ mất có khoảng chưa tới 1 tiếng. Chồng thì cứ trầm trồ bảo sao em làm hay thế. Tớ thì cưới toét vì bảo xem 10 năm nay bố gói bánh, giờ em mới được làm 1 lần nên thích quá keke

b. Luộc bánh: 

• Tớ luộc bánh bằng nồi áp suất mà nồi khá nhỏ nên chỉ luộc đc 2 cái một. Phần mẩu lá rách hay những chỗ không dùng được tớ để xuống đáy nồi, rồi xếp bánh dọc lên. Làm như vậy thì sẽ không lo bánh sát đáy nồi cháy gì cả. Rồi tớ đổ nước cho bánh ngập nước.

Đổ nước vào nồi và chuẩn bị luộc bánh

• Bắc lên bếp cho tới khi van nồi áp suất bắt đầu hoạt động thì tính khoảng 2 tiếng rưỡi rồi tắt nồi. Tớ luộc ít thế này thì không phải chêm thêm nước. Nếu phải chêm thêm nước thì nhớ đổ nước nóng nhé cả nhà.
• Bánh sau khi luộc xong để ra bàn rồi dùng mặt thớt hay vật gì nặng đè lên để ép ra nước và bánh cũng sẽ nhuyễn hơn nữa đấy. Tớ dùng 2 chậu nước là đủ nặng để đè bánh rồi hehe. Tớ để thế này qua đêm luôn và hôm sau là có bánh chưng để ăn rồi keke

Nén bánh chưng bằng 2 chậu nước

• Ngày 3 – Thưởng thức bánh chưng: Chồng bảo mục này em cũng muốn chụp hình làm gì nữa. Nhưng tớ nghĩ không phải ai cũng biết cách bóc bánh chưng nên cứ mạo muội thêm vào cho nó đầy đủ hehe
  • Đầu tiên bóc một lớp lá ra trước (đúng thứ tự như mở quà), sau đó dùng sợ dây buộc bánh chưng hoặc chỉ đặt chéo rồi đặt vuông góc để cắt miếng bánh chưng ra làm 8 miếng. Lưu ý: nhớ cái nào trước cái nào sau nhé :P Tớ toàn nhẩm trong đầu: “chéo trước, dài trước” để lát lật bánh lại cắt sẽ không bị lòi nhân ra hehe.
  • Sau đó lật bánh lại vào đĩa rồi bóc tiếp lớp lá còn lại. Rồi dùng sợi dây đó cắt bánh chưng như trong hình thôi

Cách bóc bánh chưng

Tớ không có hành muối thì ăn tạm với dưa chua, chút xì dầu với ớt và chả quế. Vâng, lại tất cả đều là tự làm nhưng mà ăn miếng bánh chưng thấy hân hoan trong lòng lắm vì là bánh chưng tự làm, tự vượt qua những thiếu thốn về nguyên liệu mà^^

Bánh chưng tự làm ăn đầy hân hoan

Bánh chưng tự làm ngon hơn hẳn miếng bánh chưng mua vội đêm 30 Tết năm ngoái vì nó là công sức và tâm huyết của cả hai vợ chồng. Lúc bóc bánh chưng ra chồng còn đưa lên mũi ngửi ngửi hít hà, bảo: “ Mùi Tết đây rồi” … hehe ….

Mời cả nhà thưởng thức miếng bánh chưng của những người xa quê nhé