Kì trước, mình đã gửi tới mọi người một bài ngắn về món bánh bèo Quảng Nam, cụ thể là bánh bèo Hội An, nơi mình sinh ra và trải qua 5 năm đầu tiên trong đời. Chính tại nơi ấy là quê ngoại mình, nghèo mà chân chất, con người thân thiện và thật vui vẻ .
Sau món bánh bèo, mình muốn chia sẻ với mọi người một món bánh khác, cũng là một món ăn gắn liền với tuổi thơ của mình, một tuổi thơ của lứa cuối 8x, khi mà đất nước cũng còn khó khăn. Đó là món bánh đập, một món ăn dân dã, đơn giản, rẻ tiền mà có sức cuốn hút lạ thường…
Bánh đập – Giản dị nhưng ấn tượng
Còn nhớ những năm 1992, 1993, khi vừa mới 3,4 tuổi, cứ đến chiều, tầm 4 giờ, 5giờ, lại chạy ra cửa ngóng ngồi ngóng 1 bà cụ mà mình còn chẳng nhớ nổi mặt.. chỉ nhớ, bà cũng già rồi, lưng còng, gánh cái gánh bánh đập trên vai, rảo bước qua từng con đường cát trong cái xóm nhỏ của mình… Ngóng bà, rồi gọi má mua cho 1, 2 cặp bánh đập, ngồi ăn ngon lành.Thế bánh đập là cái bánh chi chi mà đến giờ mình vẫn mê mẩn? Mỗi lần về quê, bao giờ mình cũng phải chạy đi ăn bánh đập cho sướng miệng, hay kể cả lúc ở Sài Gòn thì lùng cho ra quán bán mà ăn cho nó thoả cái sự thèm.
Bánh đập, cực kì đơn giản như cái tên của nó, là bánh tráng (bánh đa) nướng kèm với bánh ướt mới ra lò kẹp vào nhau. Lúc ăn, chỉ cần đập bộp một cái ngay giữa cái bánh, xé ra, chấm với mắm cái ( mắm nêm) được pha theo công thức bí truyền của mỗi người bán… Thế đó, không cá, không thịt, không rau, chỉ là bột…và mắm…Ngày đó, bánh đập bán theo cặp (2 cái) là 200-300đ. Còn bây giờ, vật giá leo thang nhưng bánh cũng chỉ tầm 3000-5000đ/1 cặp.
Bánh đập là món ăn mộc mạc, dân dã, ngon miệng và dường như nó cũng mang đặc tính của những người dân xứ Quảng quê mình. Món ăn này rất phổ biến ở đây từ học sinh, sinh viên tới những người dân lao động, ai ai cũng yêu thích. Mình còn nhớ hồi bé mỗi khi tới ngày mùa, bánh đập còn được dùng làm món ăn chiều cho những ngày bận rộn đó. Đây cũng được coi là một món ăn chay rất ngon.
Vậy điều gì đã làm nên cái hồn của một món ăn mà khi mới nghe qua cứ tưởng chừng là rất chán ? (Riêng với mình, chán nhất là món này cực khó chụp cho ra được một tấm hình đẹp, vì nó đơn giản quá, màu sắc cũng không có gì đặc biệt). Cái ngon của bánh đập là ở toàn thể món ăn. Món ăn giản dị nhưng từng thành phần được chọn lựa rất kĩ lưỡng. Này nhé, bánh tráng thì phải là loại bánh tráng mỏng, chỉ dày hơn loại bánh dùng cuốn gỏi cuốn hay cuốn nem 1 tẹo. Tới khâu nướng thì thôi rồi, rất khó để thực hiện vì bánh tráng mỏng quá nên rất dễ cháy khét và không đều. Còn bánh ướt kẹp ở trong thì cũng phải là loại mỏng, mới ra lò, trét 1 chút hành phi và dầu cho có vị béo béo và không dính vào nhau. Phần đặc sắc nhất của món bánh đập là mắm cái ( mắm nêm). Về cơ bản, mắm cái được pha loãng 1 chút, thêm đường, dầu ăn, sa tế, hành phi. Cái ngon của nước chấm là tuỳ vào từng tay của người pha, nhưng nhìn chung, nước chấm ngon phải hơi sánh sánh, màu nâu nâu đỏ đỏ. Màu nâu là do dầu và mắm hoà lẫn với nhau, còn màu đỏ là màu của sa tế. Sau đó, múc ra chén một cái là sực nức mùi mắm, mùi hành phi…
Bánh đập và nước chấm
Khi ăn bánh đập, sau cái “đập” vào lòng bàn tay thì bánh vỡ ra. Lúc này, ta sẽ thấy bánh dậy mùi thơm của bánh tráng nướng, và mùi vừng… Sau đó, ta xé bánh ra thành từng miếng nhỏ, gồm cả bánh tráng và bánh ướt kẹp bên trong, chấm vào chén nước chấm. Vị béo béo của gạo mới, cái giòn giòn của bánh tráng nướng, cái dẻo của bánh ướt, hoà vào đó là vị mằn mặn, ngòn ngọt, cay cay của mắm nêm. Thi thoảng là vài miếng hành phi thơm sực mũi, vị cay xè của ớt sa tế. Nhớ lại mà còn cảm giác được vị ngon khó ta thành lời của một món bánh mộc mạc nhưng đầy màu sắc và mùi vị. Nhớ ngày đó, khi mình còn nhỏ, ăn cay không được nhưng vẫn hít hà chấm và nhai, chấm và nhai. Chưa kể ăn xong mình còn lân la xin bà cụ bán rong ít mắm để chan cơm ăn :”> Nghe thế chắc hẳn mọi người cũng đủ thấy sức hấp dẫn của món nước chấm ăn kèm với món bánh đập này rồi nhỉ :D
Về miền trung, hầu như ở đâu cũng có món bánh đập, ra chợ, ở những quán lề đường dân dã, hay trong nhà hàng đều có. Nhưng có lẽ nổi tiếng nhất về bánh đập là khi bạn về Hội An, ra khu Cẩm Nam, vào quán Bà Già (khu này có 1 lô các quán Bà Già,… từ Bà Già Xịn, Bà Già Gốc, đến Bà Già…Zin). Với mình, ra tới đó, gọi mấy dĩa bánh đập, thêm dĩa hến trộn, làm chai bia, rồi ngồi ngay bờ sông tận hưởng cơn gió tự nhiên, mọi sự phiền muộn, khó chịu trong cuộc sống dường như tan biến trong phút giây ấy… Ẩm thực là đời, đời là ẩm thực, đôi khi những cái giản dị, gần gũi lại là cái làm ta bớt đi mệt mỏi trong cuộc sống.
Thế đó, Bánh Đập – món ăn dân dã, đơn giản, khó nói thành lời. Bạn phải thực sự ăn, thực sự cảm nhận cái ngon của món bánh đập, mới thấy được cái hồn của ẩm thực Việt – không cầu kì, không quá sang trọng mà chỉ là những nguyên liệu rất quen thuộc cũng khiến thực khách phải ngất ngây và ấn tượng mãi.
Truy Mộng Nhân
(Hình ảnh tham khảo: Google Images)